2014
EU-referendum: ja of nee?
/ 0 Comments /De macht van de EU wordt te groot. De democratie raakt uitgehold en voor de Nederlandse regering blijft steeds minder politieke zeggenschap over. Dat vindt althans het Burgerforum EU. Deze Eurocritici pleiten ervoor om bij belangrijke beslissingen een referendum te houden. Namens hen bood jurist Thierry Baudet de Tweede Kamer op 21 januari een petitie aan, die door 63.000 Nederlanders werd ondertekend.
Het Burgerforum liet zich inspireren door David Cameron, die nog een stap verder gaat. Het referendum dat de Britse premier voorstelt, gaat om de vraag of Groot-Brittannië in de EU blijft of eruit stapt. Hoe zinvol is het om een referendum te houden? Een aantal voor- en nadelen op een rijtje:
Voordelen
- Burgers voelen zich steeds minder betrokken bij politiek en democratie. Een referendum kan de belangstelling voor het EU-beleid weer aanwakkeren.
- Als een zittende regeringspartij verdeeld is over een politiek probleem, kan zij met een referendum het volk raadplegen.
- Soms wil een regeringspartij haar beleid op bepaalde punten wijzigen, waarmee zij afwijkt van het oorspronkelijke partijprogramma. Dan hebben zij een mandaat van de bevolking nodig. Een referendum is daarvoor een goed middel.
Nadelen
- De regeringsleiders zijn gekozen door het volk. Zij hebben het vertrouwen gekregen om de kiezers te vertegenwoordigen, ook in de EU. Een referendum kan het signaal geven dat dat vertrouwen niet volledig is.
- Kiezers hebben niet altijd genoeg verstand van zaken om politieke beslissingen te nemen. Vooral bij complexe zaken is het belangrijk dat er genoeg informatie is om weloverwogen beslissingen te nemen. Vaak ontbreekt het daaraan.
- Als de regering zelf bepaalt wanneer een referendum wordt gehouden, kan het worden gebruikt als een politiek instrument in haar eigen belang.
Handelsafspraken
Stel nu dat er een referendum komt over EU-deelname, en een meerderheid voor afsplitsing kiest. De Nederlandse en Europese economie zijn al tientallen jaren met elkaar verbonden. Er zouden nieuwe handelsafspraken moeten worden gemaakt, ter vervanging van het EU-lidmaatschap. Nu heeft Nederland hierdoor gratis toegang tot een markt met ruim een half miljard consumenten, en bovendien inspraak in de EU-wetgeving. ‘Europa’ wordt vaak gezien als een boeman die zijn wil oplegt aan de hulpeloze staatjes. In werkelijkheid is het een complexe organisatie, die de uiteenlopende belangen in evenwicht probeert te brengen. Uit de EU stappen is geen optie meer, de economische en politieke gevolgen zullen rampzalig zijn. ‘Nee’ zeggen door middel van een referendum is te simplistisch.
Sentimenten
Het is belangrijk dat de argumenten niet worden weggewuifd door de sentimenten. Je kunt er echter niet omheen dat anti-Europese sentimenten bestaan. In de aanloop van de verkiezingen in mei, moet de EU haar best doen de kiezer voor zich te winnen. Dat kan zij door te zich te profileren als het democratisch gekozen apparaat dat zij is. Tegelijkertijd moet zij gevoelig zijn voor de identiteit van de verschillende lidstaten. Pas als een EU-burger zich gezien en gehoord weet, kan hij zich identificeren met de Europese Unie.
